اتریوم یک بلاک‌چین است و مثل هر بلاک‌چینی از نظر تعداد تراکنش‌های قابل اجرا در هر لحظه محدودیت‌هایی دارد.

با این حال به مرور و با اوج گیری محبوبیت توکن‌های تعویض ناپذیر و اقتصاد غیرمتمرکز، اتریوم تبدیل به یکی از محبوب ترین لایه‌های انتقال وجه توسط ارزهای دیجیتال شد. در این محیط فوق العاده پر جنب و جوش، فعالیت‌های کاربران دائماً باعث ایجاد تراکم در شبکه می‌شود.

چنین تراکمی باعث ایجاد تجربیات کاربری ضعیف می‌شود چون کاربران مجبور به پرداختن هزینه‌های سنگین و تحمل سرعت پایین اجرای تراکنش‌ها هستند. جامعه اتریوم برای رسیدگی به این مشکل در حال پیاده سازی و امتحان کردن راهکارهای مقیاس پذیری درون زنجیره‌ای و برون زنجیره‌ای است.

استراتژی مقیاس پذیری بلندمدت این جامعه شاردینگ درون زنجیره‌ای یا همان تقسیم شبکه به شاردهای مختلف است. در حال حاضر برنامه نویسان به سمت راهکارهای برون زنجیره‌ای مثل رولاپ‌های لایه دو حرکت کرده اند که بر روی اتریوم ساخته شده و امسال توجه زیادی به خود جلب کردند. آربیتروم که توسط Offchain Labs طراحی شده یکی از این فناوری‌های رولاپ لایه دوم است که به سرعت توجه و علاقه زیادی به خود جلب کرده است.

آشنایی با سبک "خوشبینانه" آربیتروم

تا امروز دو سبک اصلی از رولاپ‌های لایه دوم پیاده سازی شده اند یعنی رولاپ‌های دانش صفر (ZK) و رولاپ‌های خوشبینانه.

همه رولاپ‌ها تراکنش‌ها را به صورت برون زنجیره‌ای اجرا می‌کنند یعنی از زیرساخت خودشان برای تسهیل اجرای تراکنش استفاده می‌کنند. از این جهت رولاپ‌ها برای اتریوم حکم داروی ضد احتقان را دارند. این راهکار به اتریوم امکان می‌دهد فعالیت‌هایی را که در حالت معمولی برای فضای بلاک در لایه 1 با هم در رقابت هستند را انجام دهد. به طور کلی آنچه که رولاپ‌ها را متمایز می‌کند، شیوه مدیریت کار با داده‌ها است.

رولاپ‌ها تراکنش‌ها را به صورت برون زنجیره‌ای اجرا می‌کنند اما این راهکارهای لایه دوم داده‌ها را به مین نت اتریوم ارسال می‌کنند. رولاپ‌های ZK از یکسری اعتبارسنجی خاص استفاده می‌کنند که مستلزم استفاده از الگوریتم‌های خاصی به اسم ZK-SNARK هستند. در روش خوشبینانه، فرض می‌شود که داده‌ها معتبر هستند مگر اینکه اعتبار آنها به نوعی به چالش کشیده شود.

مدل رولاپ خوشبینانه

از آنجایی که فناوری آربیتروم وابسته به اثبات جعل است، به همین دلیل از نوع خوشبینانه محسوب می‌شود نه مبتنی بر ZK. استفاده از این سبک مزایای خاصی برای آربیتروم دارد از جمله:

رولاپ‌های خوشبینانه با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار هستند در نتیجه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز لایه اولی می‌توانند به راحتی پروژه‌های خودشان را به فناوری لایه دوم آربیتروم انتقال دهند.

هزینه اجرای تراکنش رولاپ‌های خوشبینانه کمتر است و هزینه‌های محاسبات برون زنجیره‌ای را نسبت به ZK کاهش می‌دهند به این ترتیب آربیتروم از این مزایای ساختاری بهره مند می‌شود.

البته باز هم باید تأکید کرد که آربیتروم همراه این امکانات تخصصی از مزایای کلی رولاپ‌ها هم بهره مند خواهد بود. از جمله اجرای تراکنش به صورت فوری و با هزینه کم و تضمین امنیت و تمرکززدایی فراهم شده توسط اتریوم.

واژه نامه آربیتروم

آربیتروم: نام یک برند و عنوان یک سبک خاص از فناوری رولاپ‌های خوشبینانه است؛

آربیتروم یک: اولین زنجیره رولاپ زنده ای که فناوری آربیتروم را پیاده سازی می‌کند؛ انتخاب این نام ناشی از این واقعیت است که قرار است در نهایت چندین رولاپ به صورت موازی روی فناوری آربیتروم اجرا شوند.

آربیتروم ردیت: نام غیررسمی رولاپی که سازنده آربیتروم یعنی Offchain Labs در حال ساختن آن برای شرکت بزرگ ردیت است.

ماشین مجازی آربیتروم: این ماشین مجازی کدهای سازگار با EVM را به سبک لایه دوم اجرا می‌کند.

ArbOS: برنامه ای که نقش ثبت کننده سوابق، کنترل کننده ترافیک و ناظر اجرای قراردادهای هوشمند آربیتروم را دارد.

ظهور آربیتروم

Offchain Labs در ماه می‌ سال 2021 مین نت بتای Arbitrum One را راه اندازی کرد اما فقط برای توسعه دهندگان. این رویکرد راه اندازی "نرم" با این هدف انتخاب شد که تیم پروژه از قابلیت انتقال روان و بدون مشکل پروژه‌های dapp بر روی لایه دوم اطمینان حاصل کند.

Offchain Labs تا اوایل ماه جولای توانست بیش از 300 اپلیکیشن غیرمتمرکز را بر روی شبکه بتا منتقل کند و یک ماه بعد این رقم به بیش از 400 اپلیکیشن رسید. به این ترتیب راه برای راه اندازی عمومی نسخه اول آربیتروم باز شد. این اتفاق در 31 آگوست رخ داد و قابلیت رولاپ را برای استقرار قراردادهای دلخواه و سایر تعاملات فعال کرد.

بعد از آن، Arbitrum One به سرعت تبدیل به بزرگترین لایه دوم از نظر ارزش قفل شده شد. در واقع، دو هفته بعد از رونمایی، رولاپ به رقم 2.3 میلیارد دلار ارزش قفل شده رسید که این رقم 10 برابر پول قفل شده در Optimism (دومین رولاپ خوشبینانه فعال) است.

پل کریپتو به آربیتروم

سیستم پل توکن آربیتروم به کاربران امکان می‌دهد توکن‌های اتریوم ERC-20 و اتر را برای استفاده به Arbitrum One منتقل کنند.

به طور کلی مراحل انجام این کار به ترتیب زیر است:

اول شبکه Arbitrum One را به والت متامسک خودتان اضافه کنید.

حالا به Arbitrum Token Bridge رفته و به والتتان متصل شوید.

ارز دیجیتال مورد نظرتان را انتخاب کنید.

مقدار اتر یا توکن‌هایی که قصد انتقال آنها را دارید مشخص کنید.

Deposit را انتخاب کنید و بعد اجرای تراکنش را با والت تأیید کنید.

توجه: می‌توانید بعداً هر زمان که خواستید دوباره ارزهای خودتان را به اتریوم برگردانید اما با توجه به محدودیت‌های فعلی این کار حدود 7 روز زمان می‌برد.

خطرات و سختی‌های اولیه

آربیتروم یک زنجیره قرارداد هوشمند است بنابراین کاربران آن با ریسک قراردادهای هوشمند مواجه هستند. منظور از این ریسک احتمال از دست دادن دارایی‌ها در اثر خطاهای پیش بینی نشده در قراردادهای هوشمند است.

یکی از سختی‌هایی که در ابتدای کار وجود دارد، نیاز به انتظار 7 روزه برای اجرای تراکنش‌ها است که جزء واقعیات انکارناپذیر سیستم‌های رولاپ خوشبینانه جوان و تازه کار است. خوشبختانه قرار است در آینده راهکارهایی مثل پروتکل Hop به رفع چنین مشکلاتی کمک کنند.

یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است کاربران آربیتروم با آن روبرو شوند، کمبود نقدینگی در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است که با توجه به اینکه Arbitrum One به تازگی رقابت بر سر نقدینگی را با سایر قطب‌های نقدینگی لایه 1 و 2 شروع کرده، این موضوع قابل درک است.

آربیتروم توکنی ندارد!

در صورتی که با تبلیغات توکن آربیتروم روبرو شدید، توجه داشته باشید که این تبلیغات واقعی نیستند چون آربیتروم هنوز توکن بومی ندارد. هزینه تراکنش‌های رولاپ با اتریوم پرداخت می‌شود و هنوز Offchain Labs برنامه ای برای راه اندازی توکن آربیتروم ندارد.