با محبوبیت شدید سرمایه گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال، تریدرها دائماً به دنبال ابزارهای جدیدی برای مشخص کردن الگوهای حرکت دنیای کریپتو هستند. شاخص سلطه بیت‌کوین ابزاری است که تریدرها اخیراً برای تشخیص تفاوت شرایط بازار بیت‌کوین و سایر کوین‌ها از آن استفاده می‌کنند.

اگر از شاخص سلطه بیت‌کوین به درستی استفاده شود، به شما کمک می‌کند که تشخیص دهید آیا وضعیت معاملات آلت کوین‌ها از بیت‌کوین قوی تر است یا خیر. معمولاً از اصطلاح «نسبت سلطه بیت‌کوین» یا «شاخص سلطه بیت‌کوین» هم استفاده می‌شود. در این مقاله به شما خواهیم گفت که شاخص سلطه بیت‌کوین چیست، چه عوامل دیگری بر آن تأثیر دارند و بعضی از استراتژی‌های قابل اجرا در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاری را با هم مرور می‌کنیم.

سلطه بیت‌کوین چیست؟

سلطه بیت‌کوین به نسبت ارزش بازار بیت‌کوین به ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال گفته می‌شود. وقتی این نسبت را با روند قیمت خود بیت‌کوین مقایسه کنیم، می‌توانیم درباره فرصت‌های موجود در محیط کنونی بازار به اطلاعات مفیدی برسیم.

برای رسیدن به یک درک کلی از شاخص سلطه بیت‌کوین، تریدرها باید اول با ارزش بازار و دلیل اهمیت آن آشنا شوند.

ارزش بازار (Market Capitalization) چیست؟

در رابطه با یک ارز دیجیتال مثل بیت‌کوین، ارزش بازار (یا مارکت کپ) یعنی ارزش کل کوین‌هایی که تا به امروز ماین شده اند. ارزش بازار با ضرب کردن تعداد کوین‌های در گردش، در قیمت فعلی هر کوین به دست می‌آید.

مثلاً در نوامبر 2021، حدود 18.881 میلیون بیت‌کوین وجود داشت. اگر قیمت بیت‌کوین در همان زمان 60 هزار دلار بوده باشد، در این صورت ارزش بازار بیت‌کوین 1.133 تریلیون دلار بوده است. این یعنی کل شبکه بیت‌کوین 1.133 تریلیون دلار ارزش داشته است.

خود این رقم به تنهایی چندان معنا دار نیست مگر اینکه آن را با سایر بازارها مقایسه کنیم. مثلاً ارزش کل تقریبی بازار طلا حدود 10 تریلیون دلار است. یعنی ارزش بیت‌کوین حدود 11 درصد از ارزش طلا است. به این ترتیب یک سرمایه گذار می‌تواند در هر لحظه تعیین کند که آیا شبکه بیت‌کوین ارزش مناسبی دارد یا اینکه قیمت آن نسبت به ارزش واقعی بیشتر است.

یکی از مزایای اصلی ارزهای دیجیتال این است که می‌توان به راحتی تعداد کوین‌های موجود و همچنین قیمت هر کوین را مشخص کرد. در نتیجه، تعیین ارزش بازار کل بازار کریپتو به راحتی قابل انجام است.

ارتباط بین شاخص سلطه بیت‌کوین و ارزش بازار

برای ارزیابی شاخص سلطه بیت‌کوین از ارزش بازار بیت‌کوین و همچنین ارزش بازار کل ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.

تعیین و ترسیم نمودار هر دو عدد مورد استفاده در این نسبت کار راحتی است. در ادامه، ارزش بازار بیت‌کوین (نمودار سمت چپ)، ارزش بازار کریپتو (نمودار وسط) و شاخص سلطه بیت‌کوین (نمودار سمت راست) را مشاهده می‌کنید.

به طور کلی، شکل و جهت ارزش کل بازار کریپتو با نمودار ارزش بازار بیت‌کوین شباهت دارد. به این دلیل که بیت‌کوین اولین، بزرگترین و شناخته شده ترین ارز دیجیتال جهان است در نتیجه بر کل بازار کریپتو نفوذ و سلطه دارد.

خیلی از مردم جهان اطلاعات کمی درباره بازار کریپتو دارند، به همین دلیل بسیاری از آنها تصور می‌کنند که بیت‌کوین تنها ارز دیجیتال موجود در جهان است.

در نتیجه اگر تمایل به خرید ارزهای دیجیتال وجود داشته باشد، بیت‌کوین و کل بازار ارزهای دیجیتال صعود می‌کنند و ارزش بازار بیشتر می‌شود. اگر ریسک گریزی بر بازار حاکم شود، در این صورت اکثر ارزهای دیجیتال نقد می‌شوند و ارزش کل بازار کمتر می‌شود.

عوامل تأثیرگذار بر سلطه بیت‌کوین

در اولین روزهای شکل گیری بیت‌کوین، شاخص سلطه بیت‌کوین 95 درصد یا بیشتر بود چون در آن زمان آلت کوین‌های کمی وجود داشتند که جذب سرمایه کنند اما همچنان که آلت کوین‌ها موفق به جذب هر چه بیشتر علاقه و توجه خریداران شدند، سلطه بیت‌کوین هم کمتر شد.

مثلاً زمانی که در سال 2017 طرح‌های ICO (عرضه اولیه کوین) محبوبیت زیادی پیدا کردند، سرمایه گذاری روی آلت کوین‌ها بیشتر شد و شاخص سلطه بیت‌کوین به 35 درصد رسید. از ابتدای سال 2018، دوباره شاخص سلطه بیت‌کوین به وضعیت قبلی برگشت و به حدود 70 درصد رسید چون خیلی از آلت کوین‌ها نابود شدند.

با شروع سال 2021 شاخص سلطه بیت‌کوین دوباره کاهش یافت چون با انتشار اخبار منفی مربوط به مصرف انرژی بیت‌کوین و ممنوعیت ماینینگ در کشور چین، سرمایه گذاری روی آلت کوین‌ها بیشتر شد.

اگر نگاهی دقیق به فرمول سلطه بیت‌کوین داشته باشیم، متوجه وجود دو متغیر در آن می‌شویم یعنی:

• ارزش بازار بیت‌کوین
• ارزش بازار کل ارزهای دیجیتال

این دو عامل، بیشترین تأثیر را بر نسبت سلطه بیت‌کوین دارند.

نوسان قیمت بیت‌کوین

ارزش بازار بیت‌کوین، در نسبت سلطه بیت‌کوین صورت کسر را تشکیل می‌دهد. از آنجایی که تعداد بیت‌کوین‌های در گردش نسبتاً پایدار است و افزایش زیادی پیدا نمی‌کند، مهم ترین عامل تأثیرگذار بر ارزش بازار بیت‌کوین، قیمت آن است.

رابطه بین قیمت و ارزش بازار بیت‌کوین در نمودار بالا مشخص است. همانطور که مشاهده می‌کنید، ارزش بازار نوسانات قیمت بیت‌کوین را از نزدیک دنبال می‌کند. با افزایش قیمت بیت‌کوین، ارزش بازار آن هم به همان نسبت بیشتر می‌شود.

اما اینکه ارزش بازار بیت‌کوین بیشتر می‌شود لزوماً به این معنا نیست که سلطه بیت‌کوین هم بیشتر خواهد شد. ارزش بازار بیت‌کوین فقط صورت کسر را تشکیل می‌دهد. سرعت تغییر ارزش بازار بیت‌کوین، به عامل دوم یعنی ارزش بازار آلت کوین‌ها هم ارتباط دارد.

نوسان ارزش بازار آلت کوین‌ها

مخرج کسر هم ارزش بازار کل ارزهای دیجیتال است. محاسبه این رقم کمی سخت تر است چون تعداد ارزهای دیجیتال موجود در بازار بسیار زیاد است. در حال حاضر بیشتر از 12 هزار ارز دیجیتال وجود دارد که دنبال کردن آمار آنها کار سختی است. خوشبختانه چند سایت وجود دارند که این محاسبات را انجام می‌دهند.

گاهی اوقات، قیمت بیت‌کوین بیشتر می‌شود در نتیجه ارزش بازار آن هم تغییر چشمگیری پیدا می‌کند. به همین ترتیب گاهی اوقات سرمایه گذاری روی آلت کوین‌ها با سرعت بیشتری رشد می‌کند.

در نمودار بالا، مشاهده می‌کنید که اولین خط روند در سمت چپ (مشکی) بزرگتر و قوی تر از میزان افزایش ارزش بازار بیت‌کوین در سمت راست است. این یعنی ارزش کلی آلت کوین‌ها نسبت به بیت‌کوین با سرعت بیشتری در حال رشد است در نتیجه آلت کوین‌ها تأثیر چشمگیری بر ارزش کل بازار دارند.

بعد از یک اصلاح، خط روند در سمت چپ (آبی رنگ) نسبت به ارزش بازار بیت‌کوین (نمودار سمت راست) با سرعت بیشتری رشد می‌کند. در نتیجه، سهم بیت‌کوین از کل بازار کمتر شده است.

چطور با استفاده از شاخص سلطه بیت‌کوین، ترید کنیم؟

روش‌های زیادی برای استفاده از شاخص سلطه بیت‌کوین به نفع خودتان وجود دارد. دو بخش کلی که در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارند، بیت‌کوین و آلت کوین‌ها هستند. می‌توانیم از این نسبت استفاده کنیم تا تشخیص بدهیم که کدامیک خط، روند قوی تری دارد تا نقاط افراطی را تشخیص داده و در هنگام چرخش از حالت صعودی به نزولی و بالعکس معامله اجرا کنیم.

استراتژی اول: استفاده از شاخص سلطه بیت‌کوین برای تعیین قوی ترین روند

می توانید از شاخص سلطه بیت‌کوین استفاده کنید تا تعیین کنید که آیا بیت‌کوین خط روند قوی تری دارد یا اینکه سرمایه گذاری روی آلت کوین‌ها پتانسیل بیشتری دارد. سلطه بیت‌کوین مشخص می‌کند که کدامیک از این دو وضعیت بهتری دارند تا شما هم بر همان اساس پوزیشن‌تان را تنظیم کنید.

اول، خط سلطه بیت‌کوین را تعیین کنید. می‌توانید برای مشاهده این شاخص از نمودار تریدینگ ویو استفاده کنید.

سپس خط قیمت بیت‌کوین را در همان بازه زمانی مشخص کنید.

در نهایت از این جدول برای انتخاب سوگیری استراتژیک استفاده کنید.

پس از مشخص کردن این سوگیری، می‌توانید با استفاده از پرایس اکشن، الگوهای کندل استیک و یا اندیکاتورهای تکنیکال فرصت‌های معامله را شناسایی کنید.

استراتژی دوم: معامله بر اساس نقاط اوج و کف

بین سال‌های 2018 تا 2021 سلطه بیت‌کوین بین 35 تا 74 درصد بوده است. با توجه به اینکه دنیای ارزهای دیجیتال دائماً رو به گسترش و توسعه است، بعید است که در آینده مقدار این نسبت بیشتر از 74 درصد شود. از طرفی، پایین آمدن شاخص سلطه بیت‌کوین از مرز 35 درصد یعنی ارزش کل آلت کوین‌ها نسبت به بیت‌کوین به سرعت رو به افزایش است.

نکته بعدی که باید در نظر داشته باشیم این است که وقتی این نسبت‌ها به مرز حداقل یا حداکثر می‌رسند، در بازارهای مناسب همان حالت معامله کنید. زمانی که این نسبت به کمتر از این سطوح تاریخی می‌رسد، احتمال تغییر آن وجود دارد. بنابراین وقتی که مقدار آن به حداکثر می‌رسد، احتمال ریزش شکل می‌گیرد و برعکس، وقتی مقدار آن خیلی کم باشد احتمال افزایش سلطه بیت‌کوین وجود دارد.

علت این استدلال این است که سرمایه گذاران ارزش یک ارز دیجیتال را بر اساس همتایان آن ارزیابی می‌کنند. اگر برای مدتی بیشتر سرمایه‌ها وارد بازار آلت کوین‌ها شود، در این صورت احتمال افزایش قیمت بیت‌کوین بیشتر است.

تریدرها می‌توانند از جدول زیر برای انتخاب بازارهای مناسب در مواقعی که احتمال معکوس شدن سلطه بیت‌کوین وجود دارد، استفاده کنند.

به طور کلی بعید است که بیت‌کوین به سطوح حداکثر و حداقل قبلی برسد اما زمانی که این نسبت به یکی از این دو سطح برسد، می‌تواند فرصت‌های معاملاتی خوبی فراهم کند. با این وجود نباید مدیریت ریسک را فراموش کنید چون احتمال شکستن رکوردهای قبلی هم وجود دارد.

آیا سلطه بیت‌کوین شاخص مطمئنی است؟

بازارهای کریپتو، اکوسیستم‌های پیچیده‌ای هستند بنابراین نمی‌توان در آنها فقط از یک اندیکاتور استفاده کرد. شاخص سلطه بیت‌کوین یکی از شاخص‌های بی شماری است که وضعیت کنونی بازار را توصیف می‌کند.

در نتیجه اتکای صرف به این شاخص می‌تواند تریدرها را به ضرر و یا نتایج غیرمنسجمی برساند.

یکی از معایب این شاخص این است که به تازگی تعداد آلت کوین‌ها بسیار زیاد شده و سلطه بیت‌کوین را کاهش داده است. در نتیجه داده‌های زیادی از گذشته در اختیار نداریم که بتوانیم الگوهای تکرار شونده را در آنها پیدا کنیم.

بعلاوه، اگر تعداد آلت کوین‌ها در آینده همچنان بیشتر شود، این احتمال وجود دارد که مقدار این شاخص هم کمتر و کمتر شده و به کف‌های جدیدی برسد. در این صورت دیگر نمی‌توان شاخص سلطه بیت‌کوین را یک معیار مفید دانست.

جمع بندی

شاخص سلطه بیت‌کوین ابزار بسیار مفیدی برای تشخیص الگوهای حرکت در بازار کریپتو است. بسته به وضعیت این شاخص و قیمت بیت‌کوین، تریدرها می‌توانند تعیین کنند که آیا آلت کوین‌ها روند قوی تری دارند یا بیت‌کوین.

اما شاخص سلطه بیت‌کوین هم بدون محدودیت نیست. از آنجایی که بازار کریپتو بسیار تازه کار است، احتمال اینکه در سال‌های پیش رو آلت کوین‌های بیشتری وارد بازار شوند و این شاخص را منسوخ کنند، وجود دارد. اما حداقل در حال حاضر، این شاخص به تریدرها برای درک بهتر وضعیت بازار کمک می‌کند.