یک دستیار آنلاین را در نظر بگیرید که به شما برای مدیریت امور وب 3 – مثل استیک کردن اتر، مدیریت پوزیشن‌های دیفای، تنظیم پورتفولیو و حتی رأی دادن درباره مسائل حاکمیتی – کمک می‌کند. با چنین سیستمی، نیاز به هیچ گونه تأیید یا انجام دستی کارها وجود ندارد و یک ربات به صورت شبانه روزی طبق خواسته شما عمل می‌کند.

به این سیستم، هوش مصنوعی خود مختار (agentic) گفته می‌شود؛ یعنی سیستم‌های هوش مصنوعی که توانایی تصمیم گیری، انجام کارها و یادگیری را دارند.

قبلاً شاهد استفاده از نسخه‌های ابتدایی چنین سیستم‌هایی در اقتصادی سنتی بوده‌ایم. مشاوران رباتیک، به صورت خودکار سرمایه‌گذاری‌ها را تنظیم می‌کنند. ربات‌های مدیریت دارایی، توصیه‌هایی شخصی‌سازی شده ارایه می‌دهند. پلتفرم‌های جدید به کاربران امکان می‌دهند ایجنت‌هایی بسازند که توانایی اتوماسیون پرداخت صورتحساب و پس اندازها را دارند.

اما در رابطه با وب 3، به جز اتوماسیون برخی کارها هنوز نشانه‌ای از توانمندی‌های چشمگیر هوش مصنوعی مشاهده نمی‌شود.

قطعاً این تأخیر ناشی از نبود کاربرد برای هوش مصنوعی نیست. در واقع، وب 3 – با داشتن ویژگی‌هایی مثل شفافیت، بی نیازی به مجوز و ترکیب پذیری – محیط بسیار مناسبی برای فعالیت ایجنت‌های هوش مصنوعی است. اما در عمل مشاهده می‌شود که زیرساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز برای استفاده از آن توسط هوش مصنوعی طراحی نشده است. این خلأ باعث شده که فعالیت ایجنت‌های هوش مصنوعی در فضای وب 3 سخت‌تر شده و انسان‌ها هم نتوانند اعتماد کاملی به عملکرد آنها داشته باشند.

برای بهره برداری از همه قابلیت‌های ایجنت‌های کاملاً مستقل، باید زیرساخت وب 3 توسعه پیدا کند. ما نیاز به زیرساخت‌های بهتری داریم – سیستم‌های هویتی بهتر، والت‌ها و فریم ورک‌های صدور مجوز مناسب‌تری که با هدف تصمیم گیری نرم‌افزار به جای انسان‌ها طراحی شده‌اند.

در ادامه نگاهی داریم به برخی فرصت‌هایی که می‌توانند در توسعه این فناوری مؤثر باشند.

هویت

برای اینکه ایجنت‌های هوش مصنوعی عملکرد مطمئنی داشته باشند، باید هویت آنها قابل اعتبارسنجی باشد – نه صرفاً به صورت آدرس والت یا نام ENS بلکه به صورت طرح‌های هویتی قابل برنامه نویسی مثل اثبات دانش صفر.

بر خلاف وب 2 که در آن حساب‌ها به نام کاربری و آدرس ایمیل گره خورده بودند، هویت در وب 3 پراکنده است. برای اطمینان بیشتر، لازم است که نام‌ها در سطح زنجیره‌ها و در طی زمان پایدار بمانند، اما سیستم‌های امروزی معمولاً ثبات لازم را برای برقراری اعتماد بین ایجنت با ایجنت یا ایجنت با انسان ندارند.

هویت ایجنت‌ها باید قابل به روزرسانی بوده و برای ماشین‌ها خوانا باشد. همچنین، ایجنت‌ها باید اعتبارنامه‌هایی قابل اثبات، تاریخچه رفتاری و حتی رضایتنامه‌هایی از سایر کاربران یا ایجنت‌ها داشته باشند. این امر پایه‌های لازم را برای تشکیل اکوسیستمی که در آن ایجنت‌ها می‌توانند بدون مداخله انسان هویت خودشان و کارهایی را که مجاز به انجام آن هستند ثابت کنند، فراهم می‌کند.

به این ترتیب، نام‌ها کاربردی فراتر از یک برچسب پیدا کرده و پایه‌های هماهنگی خودکار را تشکیل می‌دهند.

تجربیات کاربری والت‌ها

با توجه به اینکه در این حالت کاربر مورد نظر انسان نیست، ممکن است صحبت کردن راجع به تجربیات کاربری عجیب به نظر برسد. اما ماشین‌ها هم به عنوان کاربر الزامات خاص خودشان را دارند. در واقع، ایجنت‌های هوش مصنوعی هم نیاز به یک محیط ساخت یافته دارند که بتوانند در آن تصمیماتی منطبق با قوانین برنامه نویسی شده بگیرند. همچنین لازم است اطلاعات برای ماشین قابل خواندن باشند. مثلاً ایجنت‌ها نمی‌توانند روی یک دکمه کلید کنند و نیاز به والت‌هایی دارند که امکان تفسیر دستورالعمل‌ها، اجرای منطق شرطی و اعمال سیاست‌های امنیتی برای آنها وجود داشته باشد.

هم اکنون شاهد رونمایی از اولین پروژه‌هایی هستیم که در این مسیر حرکت کرده و از استانداردهای جدیدی مثل ERC-4337 اتریوم استفاده می‌کنند. این استاندارد، والت‌های کریپتو را به حساب‌های هوشمند قابل برنامه نویسی تبدیل می‌کند. انتظار می‌رود که به زودی شاهد پیاده‌سازی قابلیت‌هایی مثل سیاست‌های تعبیه شده، منطق قابل شخصی‌سازی و کنترل‌هایی به سبک چند امضایی باشیم. همچنین به زودی راهکارهایی را خواهیم داشت که به ایجنت‌های هوش مصنوعی امکان می‌دهند توانایی اجرای فرمان‌ها را در سطح چندین زنجیره پیدا کرده و امکان تنظیم محدودیت‌های از پیش تعیین شده و محول کردن امن دارایی‌ها به آنها وجود داشته باشد. این نوع اجرای «حلقه – بسته» یکی از گام‌های کلیدی به سمت استفاده عملی و کاربردی از ایجنت‌های هوش مصنوعی در وب 3 محسوب می‌شود.

تجربیات کاربری والت‌ها برای ایجنت‌های هوش مصنوعی باید به گونه‌ای باشد که امکان فعالیت امن آنها را بدون نیاز به مداخله انسان فراهم کند.

جمع بندی

بیشتر سیستم‌های وب 3 امروزی به صورتی صفر یا صد هستند. یعنی در صورت داشتن کلید خصوصی امکان انجام هر کاری را خواهید داشت و در غیر این صورت نمی‌توانید هیچ کاری انجام دهید.

البته این یکی از عناصر مهم و اساسی وب 3 است اما همیشه مدل خوبی برای ایجنت‌های هوش مصنوعی نیست. برای انکه بتوانیم جنبه‌های مهمی از زندگی اقتصادی خودمان را به این دستیاران هوشمند محول کنیم، نیاز به مجوزهایی قابل برنامه ریزی داریم – چیزی شبیه به یک ورژن قرارداد هوشمندی از استاندارد OAuth که هم اکنون در اینترنت وب 2 کاربرد زیادی دارد.

در حال حاضر شاهد طی شدن اولین گام‌ها در این مسیر هستیم. مثلاً ابزارهای Delegation متامسک، به افراد امکان می‌دهند از جانب دیگران قراردادها را امضا کنند. یا پروتکل Lit امکان کنترل دسترسی شرطی را فراهم می‌کند و ایجنت‌ها با استفاده از آن می‌توانند همزمان با حفظ حریم خصوصی، کارهای مختلف را انجام دهند.

وب 3 ابزارهای اولیه مورد نیاز ایجنت‌های هوشمند مستقل را دارد؛ از جمله قراردادهای هوشمند، پروتکل‌های بی نیاز به مجوز و داده‌های باز. اما برای بهره برداری کامل از پتانسیل‌های ایجنت‌های هوش مصنوعی، نیاز به زیرساختی پشتیبانی در مقیاس عظیم داریم.