نکات کلیدی:
- پیشنهاد بهبود بیت کوین یا به اختصار BIP، در طرز کار بلاکچین اصلی بیتکوین یا پروتکلهای مربوط به آن تغییر ایجاد میکند.
- سه نوع BIP وجود دارد که عبارتند از: مسیر استاندارد (برای تغییرات شبکه)، اطلاعاتی (برای اطلاع عموم) و فرایندی (مخصوص تغییرات فرایندها).
- BIPها به پیاده سازی برخی از مشهورترین آپگریدهای بیتکوین مثل سگویت و تپروت کمک کردهاند.
بیتکوین - بزرگترین ارز دیجیتال جهان - کاملاً غیرمتمرکز و ناشناس است. کل شبکه بیتکوین توسط ماینرها و نودها اداره میشود. نودها کامپیوترهایی هستند که نرمافزار بیتکوین را اجرا کرده و به ایمن سازی شبکه کمک میکنند.
ماینرها و نودها با رأی دادن در رابطه با آپگریدهای شبکه، در این زمینه تصمیم میگیرند. این آپگریدها بسیار متنوع بوده و موضوعاتی از جمله رفع باگها گرفته تا تغییر ویژگیها و حتی هاردفورکها را شامل میشوند که باعث تقسیم شدن کل شبکه میشود.
اما هماهنگ سازی آپگریدها و رسیدن به اجماع در یک شبکه بزرگ مثل بلاکچین بیتکوین کار بسیار سختی است. نقش BIPها هم پرداختن به این مسائل است.
پیشنهادات بهبود بیتکوین (BIP) به اعضای جامعه کاربران امکان میدهد که به صورت هماهنگ، در رابطه با تغییرات پروتکل تصمیم گیری کنند حتی بدون وجود یک مرجع مرکزی.
اما پیشنهاد بهبود بیتکوین چیست و چطور کار میکند؟ برای پیدا کردن پاسخ این سوال، آشنایی با نقش BIPها در جامعه بیتکوین ضروری است. پس با ما همراه باشید.
پیشنهاد بهبود بیتکوین (BIP) چیست؟
پیشنهاد بهبود بیتکوین (BIP) یک سند فنی است که تغییرات، ایدهها یا اصلاحاتی را برای بلاکچین اصلی بیتکوین توضیح میدهد. این BIPها میتوانند بسیار متنوع بوده و از تغییرات عمومی کوچک گرفته تا تغییرات بزرگ در پروتکل را پوشش دهند. اما هر BIP معمولاً منجر به ایجاد یک تغییر اساسی در بلاکچین میشود.
طرز کار پیشنهادات بهبود بیتکوین (BIP) چگونه است؟
BIPها نیروی محرکه اصلی تکامل و توسعه پروتکل بیتکوین و رقم زدن آینده آن هستند. در ادامه نگاهی به فرایند ایجاد و تأیید این پیشنهادات داریم.
پیشنهادات بهبود بیتکوین چگونه ایجاد میشوند؟
از آنجایی که بیتکوین یک پروتکل اپن سورس است، همه میتوانند با ارسال یک درخواست رسمی به لیست ایمیل توسعه دهندگان بیتکوین، یک BIP پیشنهاد دهند.
نویسندگان BIP ابتدا نظر اولیه جامعه را جویا شده و ایده را بررسی میکنند. سپس بعد از اینکه نویسنده، نسبت به پتانسیل ایده خودش اطمینان لازم را پیدا کرد، پیش نویس آن را برای لیست ایمیل ارسال میکند.
در این مرحله، اعضای جامعه در رابطه با ایده صحبت کرده و دیدگاههای خودشان را در دفاع از پیشنهاد یا بر خلاف آن مطرح میکنند. رد شدن پیشنهاد در این مرحله امری رایج است به خصوص اگر BIP تکراری بوده یا تناقض واضحی در آن وجود داشته باشد. اما اگر مثل بحث اندازه بلاک، اعضا به توافق نرسند، ممکن است پیشنهاد سالها در این مرحله باقی بماند.
اگر اعضای جامعه به این نتیجه برسند که ایده مطرح شده ارزش لازم را دارد، یک شماره BIP به آن تعلق پیدا کرده و تبدیل به سند BIP میشود. سپس ویراستاران BIP پیشنهاد را بررسی میکنند تا مطمئن شوند که دقیق و درست است. در این مرحله، BIP از فاز "غیررسمی" وارد فاز "رسمی" میشود.
لازم به ذکر است که در این مرحله، هنوز BIP برای توسعه تأیید نشده است. این مرحله به نوعی شبیه به مرحله پیش از دادگاهی شدن یک پرونده و گردآوری مدارک است که در آن همه جزئیات نوشته شده و اعضای جامعه بیشتر درباره ایده بحث و گفتگو میکنند.
همچنین اعضای جامعه توسعه دهندگان، پیشنهاد را در مخزن BIPهای گیتهاب هسته بیتکوین ثبت میکنند - منبعی که همه پیشنهادات ثبت شده برای بیتکوین تا به امروز در آن ثبت شدهاند.
BIPها چگونه تأیید میشوند؟
برای اینکه یک BIP بخشی از پروتکل بیتکوین شود، باید اعضای جامعه بر سر آن به توافق برسند. برای انجام این کار، توسعه دهندگان و همچنین جامعه بزرگتر بیتکوین، پیشنهاد را بررسی و تحلیل میکنند. در این تحلیل، مزایا و معایب، نقاط ضعف و قوت و زمان لازم برای پیاده سازی پیشنهاد بررسی میشود.
اگر نیازی به تغییر کد وجود داشته باشد، توسعه دهندگان شروع به تست و پیاده سازی کدها میکنند. ممکن است این فرایند طولانی و پیچیده باشد.
اگر توسعه دهندگان به این نتیجه برسند که کد بد بوده یا باعث ایجاد چالشهایی غیر قابل حل میشود، BIP را رد میکنند. اگر همه چیز درست و خوب به نظر برسد، فرایند پیاده سازی و فعال کردن BIP آغاز میشود.
انوع پیشنهادات بهبود بیتکوین (BIP)
فرایند تأیید BIP به میزان زیادی بستگی به نوع آن دارد. سه نوع BIP وجود دارد که عبارتند از:
BIPهای مسیر استاندارد
BIPهای مسیر استاندارد، پیشنهاداتی هستند که جنبههایی از پروتکل بیتکوین - مثل اعتبارسنجی بلاک یا تراکنشها و یا طرحهای کدگذاری - را تغییر میدهند. در رابطه با هاردفورکها که در آنها زنجیره به دو بخش تقسیم میشود، BIPهای استاندارد به حفظ تعامل پذیری زنجیرههای قبلی و جدید کمک میکنند. از آنجایی که این پیشنهادات شامل تغییراتی چشمگیر در کد هستند، اجرای آنها مستلزم به توافق رسیدن جامعه است.
BIPهای اطلاعاتی
BIPهای اطلاعاتی، دانش و اطلاعاتی را در رابطه با طرحهای پیش روی بیتکوین منتشر میکنند. این اسناد شامل دستورالعملهای عمومی، توضیح مسائل مربوط به طراحی یا اطلاعات مربوط به جامعه بیتکوین هستند. از آنجا که این BIPها بیشتر اطلاعاتی هستند، نیازی به توافق نظر جامعه ندارند.
BIPهای فرایندی
BIPهای فرایندی یا BIPهای اجماع نظر، شامل توضیحاتی در رابطه با جنبههای فرایندی، دستورالعملها یا تغییراتی در فرایند تصمیم گیری بیتکوین یا مکانیزم اجماع نظر آن هستند. این پیشنهادات هم شبیه به BIPهای اطلاعاتی هستند اما نیاز به اجماع نظر (90 درصد ماینرها) دارند.
BIPهای اجماع نظر مخصوص تغییراتی فراتر از تغییر پروتکل بیتکوین هستند یعنی بر کدبیس بیتکوین تأثیری ندارند. مثلاً پیاده سازی یک سافت فورک و به روزرسانی نرمافزار قدیمی ماینرها در کل شبکه، مستلزم اجرای یک BIP فرایندی است.
آشنایی با BIPهای مشهور بیتکوین
پیشنهادات بهبود بیتکوین نقش مهمی در پیشرفت این شبکه دارند. در یک دهه اخیر، BIPها به شکل دهی شبکه بیتکوین، حل مشکلات مهم و ارتقای قابلیتهای بیتکوین کمک کردهاند.
در ادامه نگاهی به برخی BIPهای مهم بیتکوین، اهمیت و نقش آنها در توسعه بیتکوین و تأثیر موج مانند آنها داریم.
BIP 001 و 002
اولین BIP یعنی BIP 001 توسط امیر تاکی ایجاد شد و شامل پیشنهاداتی در رابطه با ویژگیهای BIPها بود. به عبارت دیگر، این BIP فرایند ارسال و بررسی BIP را توضیح داده و به صورت مفصل در رابطه با انواع BIPها، جریان کار، قالبهای ثبت و ارسال این پیشنهادات و جزئیات دیگر آنها صحبت میکرد.
BIP 002 هم به اصلاح برخی از این دستورالعملها پرداخته، در رابطه با فرایندهای کلیدی تأیید توضیح داده و به سوالات رایج درباره BIPها پاسخ میداد. همچنین مواردی مثل قالب دستورالعملها، نظرات و مجوزدهی به BIP در این پیشنهاد مطرح شدند.
هر دوی این BIPها، از نوع فرایندی بودند که تأیید آنها مستلزم توافق جامعه بر سر آن است. این دو BIP در کنار هم شرایط را برای رشد و تکامل پیوسته بیتکوین فراهم کردند.
BIP 8 و 9
BIP 8 و BIP 9 هر دو از نوع فرایندی هستند و امکان اجرای سافت فورک و تغییراتی که با نسخههای قبلی بیتکوین سازگار هستند را فراهم کردند. هر سافت فورک، یک تغییر مهم در پروتکل است که بیشتر شرکت کنندگان شبکه با آن موافق هستند در نتیجه ماینرها میتوانند نرمافزار خودشان را به روزرسانی کنند تا با سایر اعضای شبکه هماهنگ باشند.
BIP 8 و 9 مکانیزمهایی را برای فعال سازی این تغییراتِ مربوط به سافت فورکها فراهم کردند.
سگویت
سگویت یکی از محبوبترین آپگریدهای شبکه بیتکوین و حاصل یکسری BIP است که عبارتند از: BIPهای شماره 91، 141 و 148. BIP-141 آپگرید سگویت را معرفی کرد و BIP-148 سافت فورک پیاده سازی آن را فعال کرد. اما BIP-91 آستانه اجماع نظر را برای تصویب موفقیت آمیز سگویت به 80 درصد کاهش داد.
سگویت با کاهش حجم دادههای تراکنشها، شبکه بیتکوین را مقیاس پذیرتر کرد. با کمتر شدن ابردادهها، بلاکهای بیتکوین میتوانند تراکنشهای بیشتری را در خود جای دهند و به این ترتیب پس از آپگرید سگویت، سرعت کلی شبکه افزایش یافت. سگویت در طراحی شبکههای لایه 2 مهم مثل لایتنینگ هم نقش مهمی داشته است.
تپروت
تپروت جدیدترین آپگرید پروتکل بیتکوین و شامل سه BIP است یعنی: BIPهای شماره 340 تا 342. با تپروت، حریم خصوصی در پروتکل بیتکوین تقویت شد و حالا از ابتکاراتی مثل Ordinals هم پشتیبانی میشود.
ایده اولیه تپروت در ژانویه 2018 و توسط گرگ مکسول، توسعه دهنده نرمافزار مطرح شد. پس از آن، برخی از توسعه دهندگان بیتکوین شروع به پیاده سازی این پیشنهاد کردند. تقریباً چهار سال پس از پیشنهاد اولیه، تپروت در نوامبر 2021 پیاده سازی شد.ش