نکات کلیدی

• اسپرد [قیمت پیشنهادی] خرید و فروش، نشان دهنده اختلاف بین پایین‌ترین سفارش فروش و بالاترین سفارش خرید است.
• اسلیپیج زمانی اجاد می‌شود که به دلیل نوسان بازار یا نقدینگی کم، معامله تریدر با قیمتی متفاوت با نرخ مورد انتظار اجرا شود.
• به طور کلی محدود شدن اسپرد و کمتر بودن اسلیپیج نشان‌های سالم‌تر بودن و نقدتر بودن بازار هستند. هر دو مفهوم برای تشخیص هزینه‌های واقعی تریدینگ به غیر از کارمزدهای مشهود، اهمیت زیادی دارند.

مقدمه

زمانی که در یک اکسچنج کریپتو ارز دیجیتال خرید و فروش می‌کنید، قیمت‌های بازار ارتباط مستقیمی با عرضه و تقاضا خواهند داشت. به غیر از قیمت، باید به فاکتورهای مهم دیگری مثل حجم معاملات، نقدینگی بازار و انواع سفارشات هم توجه داشت. بسته به شرایط بازار و نوع سفارش مورد استفاده، ممکن است قیمت اجرای سفارش با آنچه که انتظار داشتید همخوانی نداشته باشد.

یک مذاکره دائم بین خریداران و فروشندگان وجود دارد که یک اسپرد (اختلاف قیمت) بین دو سمت خرید و فروش ایجاد می‌کند. بسته به میزان ارزی که قرار است معامله کنید و نوسان آن، ممکن است با اسلیپیج هم برخورد داشته باشید. در ادامه با این دو مفهوم که اهمیت زیادی در معاملات کریپتو دارند آشنا می‌شوید.

اسپرد خرید و فروش چیست؟

اسپرد خرید و فروش (یا اختلاف بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش)، به تفاوت بین بالاترین قیمت پیشنهادی و پایین‌ترین قیمت درخواستی ثبت شده در یک اوردر بوک گفته می‌شود. در بازارهای سنتی، معمولاً اسپرد توسط بازارگردان‌ها یا تأمین کنندگان نقدینگی بروکرها ایجاد می‌شود. در بازارهای کریپتو، اسپرد حاصل تفاوت بین سفارشات Limit خریداران و فروشندگان است.

برای خرید فوری، باید پایین‌ترین قیمت پیشنهادی یک فروشنده را قبول کنید. برای فروش فوری هم باید بالاترین قیمت درخواستی یک خریدار را قبول کنید.

بیشتر دارایی‌های نقد (مثل سهام فارکس) اسپرد خرید-فروش کمی دارند و این یعنی خریداران و فروشندگان می‌توانند بدون تغییر قابل توجه قیمت دارایی، سفارشات خودشان را اجرا کنند؛ چون حجم سفارشات در اوردربوک زیاد است. بیشتر بودن اسپرد خرید و فروش نشان دهنده نوسان شدیدتر قیمت هنگام اجرای نهایی سفارشاتی با حجم بالا است.

بازارگردان‌ها و اسپرد خرید فروش

مفهوم نقدینگی در بازارهای مالی نقش و اهمیت چشمگیری دارد. اگر سعی کنید در بازارهایی با نقدینگی کم معامله انجام دهید، ممکن است نیاز باشد که برای پیدا شدن تطبیق مدت زیادی منتظر بمانید.

ایجاد نقدینگی اهمیت زیادی دارد اما همه بازارها نمی‌توانند نقدینگی لازم را فقط از سوی تریدرها تأمین کنند. مثلاً در بازارهای سنتی، بروکرها و بازارگردان‌ها در ازای سود آربیتراتژ نقدینگی تأمین می‌کنند.

بازار گردان می‌تواند صرفاً با خرید و فروش همزمان یک دارایی، از اسپرد خرید و فروش بهره ببرد. چندین بار فروش با قیمت درخواستی بالاتر و خرید با قیمت پیشنهادی کمتر، به بازارگردان‌ها امکان می‌دهد که از اسپرد به عنوان سود آربیتراتژ بهره ببرند. حتی یک اسپرد کوچک هم در صورتی که معاملات در طی روز و به دفعات انجام شوند، می‌تواند سود چشمگیری به همراه داشته باشد. دارایی‌هایی با تقاضای بالا اسپرد کمتری دارند چون بازارگردان‌ها برای آنها در رقابت بوده و اسپرد را به حداقل می‌رسانند.

برای مثال، ممکن است یک بازارگردان همزمان پیشنهاد خرید BNB را به قیمت 800 دلار برای هر کوین و فروش با نرخ 801 دلار را ثبت کرده و باعث ایجاد اسپرد 1 دلاری شود. هر شخصی که قصد ترید کردن فوری در بازار را داشته باشد، باید از پوزیشن‌های منطبق استفاده کند. حالا اسپرد، سود آربیتراتژ برای بازارگردانی است که آنچه فروخته را می‌خرد و آنچه خریده را می‌فروشد.

نمودارهای عمق و اسپرد خرید فروش

در ادامه نگاهی داریم به چند نمونه واقعی از ارزهای دیجیتال و روابط بین حجم، نقدینگی و اسپرد خرید فروش. در رابط کاربری بایننس می‌توانید به راحتی با رفتن به حالت نمای [Depth] اسپرد خرید و فروش را مشاهده کنید. این دکمه در قسمت سمت راست بالای محدوده چارت قرار دارد.

گزینه [Depth] یک تصویر گرافیکی از اوردربوک یک دارایی نمایش می‌دهد. می‌توانید تعداد و قیمت پیشنهادها را به رنگ سبز و تعداد و قیمت درخواست‌ها را به رنگ قرمز مشاهده کنید. اختلاف بین این محدوده، اسپرد خرید و فروش است که می‌توانید با در نظر گرفتن قیمت قرمز و کسر قیمت پیشنهادی سبز، آن را محاسبه کنید.

همانطور که اشاره شد، بین اسپرد خرید-فروش و نقدینگی یک رابطه تلویحی وجود دارد. حجم معاملات یکی از شاخص‌های پرکاربرد برای ارزیابی نقدینگی است در نتیجه انتظار می‌رود که حجم بیشتر، با اسپرد خرید و فروش کمتر همراه باشد. در رابطه با ارزهای دیجیتال، سهم‌ها و سایر دارایی‌های پرمعامله، رقابت بیشتری بین تریدرها وجود دارد تا از اسپرد خرید – فروش استفاده کنند.

درصد اسپرد خرید فروش

برای مقایسه اسپرد خرید فروش دارایی‌ها و ارزهای مختلف، باید آن را به صورت درصدی محاسبه کنیم. محاسبات این فرمول راحت و به صورت زیر است:

(قیمت درخواستی – قیمت پیشنهادی) تقسیم بر قیمت پیشنهادی ضربدر 100 = درصد اسپرد خرید فروش

برای مثال نگاهی داریم به میم کوین رسمی ترامپ یعنی TRUMP. در حال حاضر قیمت درخواستی برای این کوین 9.44 و قیمت پیشنهادی آن 9.43 دلار است. در نتیجه اسپرد خرید فروش این ارز 0.01 دلار است که تقسیم آن بر 9.44 و سپس ضرب عدد به دست آمده در صد، ما را به اسپرد حدود 0.106 می‌رساند.

حالا فرض کنید که بیت کوین اسپرد خرید فروش 1 دلاری داشته باشد. این رقم نسبت به آنچه که برای ارز ترامپ مشاهده کرده بودیم بیشتر است اما در صورت مقایسه این دو عدد از نظر درصدی، اسپرد خرید و فروش بیت کوین تنها 0.000844% است (با در نظر گرفتن اسپرد 1 دلاری). همچنین حجم معاملات TRUMP بسیار کمتر است که این موضوع از نظریه ما در رابطه با اینکه دارایی‌هایی با نقدینگی کمتر اسپرد خرید و فروش بزرگتری دارند، پشتیبانی می‌کند.

محدودیت اسپرد بیت کوین به ما امکان می‌دهد به نتیجه گیری‌های خاصی برسیم. یک دارایی با درصد اسپرد خرید و فروش کمتر، نقد شوندگی بیشتری دارد. در این صورت برای اجرای معاملات بازار بزرگ، ریسک پرداخت هزینه غیرمنتظره معمولاً کمتر است.

اسلیپیج چیست؟

اسلیپیچ در بازارهایی با نقدینگی کم یا نوسان شدید امری رایج است. اسلیپیج زمانی رخ می‌دهد که معامله‌ای با قیمتی متفاوت با نرخ مورد انتظار یا درخواستی اجرا شود.

برای مثال، فرض کنید یک سفارش بازار بزرگ 100 دلاری ثبت می‌کنید اما بازار نقدینگی لازم را برای اجرای سفارش شما با این قیمت ندارد. در نتیجه، باید سفارش‌های بعدی (بالاتر از 100 دلار) را قبول کنید تا وقتی که سفارش شما کاملاً اجرا شود. در چنین شرایطی، میانگین قیمت خرید شما بیشتر از 100 دلار خواهد بود و اصطلاحاً به آن اسلیپیج گفته می‌شود.

به عبارت دیگر، وقتی یک سفارش بازار ثبت می‌کنید، اکسچنج به صورت خودکار خرید یا فروش شما را با سفارش‌های محدود (Limit) موجود در اوردر بوک تطبیق می‌دهد. اوردربوک سفارش شما را با بهترین نرخ تطبیق خواهد داد اما در صورتی که حجم سفارش کافی برای قیمت مورد نظر شما وجود نداشته باشد، حرکت به بالای اوردر بوک ادامه پیدا می‌کند. این فرایند باعث اجرای سفارش با نرخی متفاوت و غیرمنتظره خواهد شد.

در حوزه کریپتو، اسلیپیج برای بازارگردان‌های خودکار و اکسچنج‌های غیرمتمرکز بیشتر رخ می‌دهد. در برخی موارد، ممکن است این قیمت تا 10 درصد با نرخ مورد انتظار اختلاف داشته باشد – به خصوص در بازار آلت کوین‌ها که نوسان زیاد یا نقدینگی کمی دارند.

اسلیپیج مثبت

اسلیپیج لزوماً به این معنا نیست که قیمت نهایی از قیمت مورد انتظار شما بدتر باشد. اسلیپیج مثبت زمانی رخ می‌دهد که هنگام ثبت سفارش خرید قیمت کاهش یافته یا هنگام ثبت سفارش فروش، قیمت افزایش پیدا کند. این شرایط چندان متداول نیست اما امکان رخ دادن آن در بازارهای پرنوسان وجود دارد.

تحمل اسلیپیج

برخی اکسچنج‌ها امکان ثبت دستی سطح تحمل اسلیپیج را فراهم می‌کنند تا اسلیپیج احتمالی معاملات محدود شود. این گزینه در بازارگردان‌های خودکار مثل پنکیک سواپ یا یونی سواپ وجود دارد.

در این حالت، شما به سیستم اعلام می‌کنید که با اجرای معامله با یک مبلغ اسلیپیج خاص موافق هستید. محدودیت اسلیپیج تنظیم شده روی مدت زمان اجرای معامله اثرگذار است. پایین بودن مقدار اسلیپیج می‌تواند باعث طولانی شدن اجرای معامله یا عدم اجرای آن شود. بزرگ بودن آن هم می‌تواند باعث شود که یک تریدر (یا ربات) دیگر سفارش شما را مشاهده کرده و فرانت رانینگ انجام دهد.

در این مورد، فرانت رانینگ زمانی رخ می‌دهد که یک تریدر دیگر کارمزد گسی بیشتر از شما تنظیم می‌کند تا زودتر دارایی مورد نظر را بخرد. سپس این شخص بر اساس تحمل اسلیپیج شما، سفارش دیگری ثبت می‌کند تا همین دارایی را با بالاترین نرخی که شما مایل به پرداخت آن هستید، بفروشد.

به حداقل رساندن اسلیپیج منفی

نمی‌توان همیشه از اسلیپیج اجتناب کرد اما برای به حداقل رساندن آن استراتژی‌های خاصی وجود دارند.

1. تقسیم بندی سفارش‌های بزرگ

به جای ثبت یک سفارش بزرگ، سعی کنید آن را به بلاک‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. به وضعیت اوردر بوک توجه داشته باشید و سفارش‌هایی بزرگتر از حجم در دسترس ثبت نکنید.

2. بررسی کارمزد تراکنش‌ها

برای استفاده از اکسچنج‌های غیرمتمرکز، کارمزد تراکنش‌ها را در نظر داشته باشید. بعضی از شبکه‌ها در صورت سنگین بودن ترافیک بلاک چین کارمزد سنگینی دارند که ممکن است نسبت به سود شما بیشتر باشد.

3. اجتناب از دارایی‌هایی با نقدینگی کم

هنگام کار با دارایی‌هایی که نقدینگی کمی دارند مثل یک استخر نقدینگی کوچک، ممکن است فعالیت‌های معاملاتی شما به شدت بر قیمت دارایی‌ها تأثیرگذار باشد. در صورت امکان سعی کنید بازارهایی با نقدینگی بهتر را انتخاب کنید.

4. استفاده از سفارشات محدود

سفارشات محدود (لیمیت اوردر) فقط با قیمت مورد نظر شما یا بهتر از آن اجرا می‌شوند. برای اجرای این سفارشات ممکن است نیاز باشد کمی صبر کنید، اما چنین سفارشاتی برای اجتناب از اسلیپیج منفی روش مطمئنی هستند.

جمع بندی

هنگام ترید کردن ارزهای دیجیتال، فراموش نکنید که اسلیپیج و اسپرد خرید و فروش می‌توانند بر نرخ نهایی معاملات شما تأثیرگذار باشند. نمی‌توان همیشه از اسلیپیج یا اسپرد اجتناب کرد اما در نظر گرفتن آنها برای تصمیم گیری جهت اجرای معاملات بسیار مفید است. برای معاملات کوچکتر این ارقام جزئی هستند اما برای معاملاتی با حجم بزرگ، ممکن است در نهایت میانگین قیمت به ازای هر واحد بسیار بیشتر از نرخ مورد انتظار باشد.

برای کاربرانی که در حوزه اقتصاد غیرمتمرکز فعالیت دارند، درک اسلیپیج اهمیت زیادی دارد. بدون در اختیار داشتن اطلاعات ابتدایی مورد نیاز، خطر متضرر شدن در اثر اسلیپیج شدید یا فرانت رانینگ وجود دارد.