نکات کلیدی

• فروش استقراضی (شورت سلینگ یا شورتینگ) به فروختن یک دارایی با هدف خرید دوباره آن در آینده با قیمت پایین‌تر گفته می‌شود.
• معمولاً فروش استقراضی با دارایی قرض گرفته شده انجام می‌شود و این یعنی اجرای این استراتژی نیاز به داشتن یک مارجین اولیه (وثیقه)، مارجین نگه داری و پرداخت بهره دارد.
• خیلی از سرمایه‌گذاران و تریدرهایی که به دنبال پیش‌بینی وضعیت بازار یا جبران ضرر سایر دارایی‌ها هستند از فروش استقراضی استفاده می‌کنند.
• از جمله ایرادهای شaورتینگ می‌توان به پتانسیل ضرر نامحدود در صورت افزایش قیمت‌ها، لیکوئید شدن، خطر فشار استقراضی و هزینه‌های مازادی مثل کارمزدهای قرض گرفتن اشاره کرد.

مقدمه

روش‌های بسیار زیادی برای سودآوری در بازارهای مالی وجود دارد. بعضی تریدرها متمرکز بر تحلیل تکنیکال هستند و برخی سرمایه‌گذاری روی شرکت‌ها و پروژه‌ها را بر اساس تحلیل بنیادی ترجیح می‌دهند.

معمولاً تریدرها سعی دارن هر دارایی را با قیمت کم خریده و بعداً با افزایش قیمت، آن را با نرخ بالاتر بفروشند. حالا شرایطی را فرض کنید که در آن بازار خرسی طولانی شده و قیمت‌ها پیوسته رو به کاهش هستند.

استراتژی شورتینگ به تریدرها امکان می‌دهد که از ریزش قیمت هم سود ببرند. ورود به پوزیشن Short می‌تواند راه بسیار خوبی برای مدیریت ریسک و ایجاد پوشش برای دارایی فعلی باشد.

سابقه فروش استقراضی به بازار بورس هلند در قرن هفدهم برمی‌گردد اما در زمان‌هایی مثل بحران اقتصادی 2008 و دوره فشار استقراضی GameStop 2021 تشدید شد که در آن زمان سرمایه‌گذاران شخصی، برای ایجاد فشار روی فروشنده‌های استقراضی، قیمت‌ها را افزایش دادند.

فروش استقراضی چیست؟

فروش استقراضی (یا شورتینگ) به فروختن یک دارایی با هدف خرید دوباره آن با قیمت پایین‌تر در آینده گفته می‌شود. تریدری که وارد پوزیشن Short می‌شود، کاهش قیمت را پیش‌بینی کرده است.

در نتیجه بعضی تریدرها به جای نگه داشتن یک دارایی و انتظار، از استراتژی فروش استقراضی برای سود بردن از ریزش قیمت استفاده می‌کنند. به همین دلیل، فروش استقراضی می‌تواند روش خوبی برای حفظ ارزش سرمایه هنگام ریزش بازار باشد.

فروش استقراضی یا همان شورتینگ در بازارهای مالی مختلف از جمله بازار بورس، کالاها، فارکس و رمزارزها بسیار متداول است. بسیاری از سرمایه‌گذاران شخصی و شرکت‌های حرفه‌ای حوزه تریدینگ مثل صندوق‌های پوششی از چنین استراتژی‌هایی استفاده می‌کنند.

عکس پوزیشن Short، پوزیشن Long است که در آن یک تریدر دارایی مورد نظر را با هدف فروش آن در آینده با نرخ بیشتر خریداری می‌کند.

فروش استقراضی دو کاربرد اصلی دارد:

• بهره بردن از ریزش قیمت یک دارایی
• جبران ضرر احتمالی در سایر سرمایه‌گذاری‌ها مثل پوزیشن Long در یک دارایی مشابه یا مرتبط.

گرچه سهام و بورس جزء پرکاربردترین دارایی‌ها برای فروش استقراضی است، اما می‌توان این استراتژی را برای سایر دارایی‌ها مثل ارزهای دیجیتال، اوراق قرضه یا کالاها هم به کار بست.

فروش استقراضی چطور انجام می‌شود؟

فرض کنید که انتظار دارید قیمت یک دارایی کاهش پیدا کند. شما وثیقه مورد نظر را تهیه کرده، مقدار مشخصی از آن دارایی را قرض گرفته و فوراً آن را می‌فروشید. حالا شما یک پوزیشن Short باز دارید. اگر بازار انتظارات شما را برآورده کرده و بیشتر دچار ریزش شد، شما دوباره همان مقداری را که خریداری کرده بودید خریده و آن را (با بهره) به شخصی که به شما قرض داده بود برمی‌گردانید. سود شما حاصل تفاوت بین مبلغی که در ابتدا فروخته بودید و نرخ خریداری است.

مثال‌ها

فروش استقراضی بیت کوین

شما یک بیت کوین قرض گرفته و آن را به قیمت 100 هزار دلار می‌فروشید. حالا یک پوزیشن Short یک بیت کوینی دارید که برای آن بهره پرداخت می‌کنید. قیمت بیت کوین در بازار به 95 هزار دلار ریزش می‌کند. شما 1 بیت کوین خریده و آن را به قرض دهنده (که معمولاً اکسچنج است) پس می‌دهید. سود شما در این حالت 5 هزار دلار است (منهای کارمزد و بهره پرداختی). اما اگر قیمت به 105 هزار دلار افزایش پیدا کند، باید برای خرید دوباره 1 بیت کوین 5 هزار دلار بیشتر به همراه کارمزد و بهره پرداخت کنید.

فروش استقراضی سهام

فرض کنید که شما پیش‌بینی می‌کنید قیمت سهام شرکت XYZ که فعلاً حدود 50 دلار است، سقوط خواهد کرد. شما 100 سهم این شرکت را خریده و آنها را به قیمت 5 هزار دلار می‌فروشید. در صورت ریزش قیمت به 40 دلار، خرید دوباره این میزان سهم برای شما 4 هزار دلار هزینه خواهد داشت. در نتیجه (با کسر کارمزدها) شما هزار دلار سود خواهید برد. اما اگر قیمت به 60 دلار ریزش کند، خرید مجدد همین میزان سهام 6 هزار دلار هزینه خواهد داشت. در این حالت شما (به غیر از کارمزدها) هزار دلار ضرر دارید.

انواع فروش استقراضی

فروش استقراضی دو نوع اصلی دارد:

• فروش استقراضی پوششی: این روش شامل خرید و فروش واقعی سهم است و معمولاً فروش استقراضی به همین روش انجام می‌شود.
• فروش استقراضی برهنه: در این روش، شما سهام را بدون خرید می‌فروشید که ریسک و محدودیت بیشتری داشته و معمولاً به دلیل احتمال دستکاری بازار، ممنوع است.

الزامات فروش استقراضی

از آنجایی که معمولاً فروش استقراضی شامل قرض گرفتن هم می‌شود، تریدرها باید از طریق یک حساب مارجین یا فیوچرز، وثیقه تأمین کنند. اگر از طریق یک بروکرِ مارجین تریدینگ یا اکسچنج فروش انجام می‌دهید، باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• مارجین اولیه: در بازارهای سنتی، مارجین اولیه معمولاً 50 درصد از ارزش سهم Short شده است. در بازار کریپتو هم این رقم در هر پلتفرم و بسته به لوریج مورد استفاده متفاوت است. مثلاً با لوریج 5 برابری، یک پوزیشن هزار دلاری نیاز به وثیقه 200 دلاری دارد.

• مارجین نگه داری: مارجین نگه داری این اطمینان را حاصل می‌کند که حساب کاربر موجودی لازم را برای پوشش خسارت بالقوه دارد. معمولاً این مارجین بر اساس سطح مارجین اصلی تریدر محاسبه می‌شود (کل دارایی‌ها تقسیم بر کل بدهی‌ها).

• ریسک لیکوئید شدن: در صورت ریزش بیش از حد سطح مارجین، ممکن است بروکر یا اکسچنج مارجین کال صادر کند تا کاربر موجودی حسابش را افزایش دهد؛ یا اینکه ممکن است برای پوشش هزینه دارایی‌های قرض گرفته شده، پوزیشن‌های کاربر را تسویه کنند که این حالت می‌تواند منجر به ضرر چشمگیر تریدر شود.

مزایای فروش استقراضی

فروش استقراضی می‌تواند مزایای زیادی برای تریدرها و سرمایه‌گذاران داشته باشد، از جمله:

• سود بردن در صورت ریزش بازار: تریدرها می‌توانند از ریزش بازار هم سود ببرند.
• پوشش ضرر: تریدرها می‌توانند با این استراتژی از پورتفولیوی خودشان در برابر ضرر ناشی از پوزیشن‌های Long حفاظت کنند؛ به خصوص در بازارهای پرنوسان.
• تشخیص قیمت واقعی: عده‌ای بر این باورند که فروشنده‌های استقراضی با منعکس کردن اطلاعات منفی، به اصلاح قیمت سهم‌هایی با نرخ بالای غیرواقعی کمک می‌کنند و بهره وری بازار را افزایش می‌دهند.
• نقدینگی: فروش استقراضی فعالیت معاملاتی بازار را افزایش داده و باعث راحت‌تر شدن اجرای معاملات برای خریداران و فروشندگان می‌شود.

ریسک‌های فروش استقراضی

برای ورود به پوزیشن Short باید ریسک‌های مختلفی را مد نظر داشت. یکی از این ریسک‌ها نامحدود بودن ضرر بالقوه پوزیشن Short است.

تریدرهای حرفه‌ای بی شماری طی سال‌ها به دلیل داشتن پوزیشن Short روی یک سهام ورشکست شده‌اند. اگر برخی اخبار و رویدادهای غیرمنتظره باعث افزایش قیمت سهام شود، امکان ضرر چشمگیر فروشنده‌های استقراضی وجود دارد.

سایر معایب بالقوه فروش استقراضی عبارتند از:

• هزینه‌های قرض گرفتن: کارمزد و نرخ بهره‌ها به خصوص برای سهم‌هایی با تقاضای بالا بسیار متفاوت است.
• پرداخت سود سهام: در بازارهای سهام، فروشنده‌های استقراضی باید هر سودی را که در دوره Short صادر شده بپردازند که این هم باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.
• ریسک‌های مقرراتی: محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های موقتی حین بحران‌های بازار می‌تواند فروشنده‌های استقراضی را مجبور به پوشش پوزیشن با قیمت‌های نامطلوب کند.

ملاحظات اخلاقی و بازاری

فروش استقراضی یک استراتژی بحث برانگیز است. منتقدان باور دارند که این استراتژی می‌تواند سقوط بازار را تشدید کرده یا به صورت ناعادلانه بعضی از شرکت‌ها را هدف بگیرد و به سهامدارن یا کارمندان آنها آسیب وارد کند. مثلاً فروش استقراضی شدید در بحران اقتصادی سال 2008 باعث ایجاد ممنوعیت‌هایی موقت در بعضی کشورها شد. اما طرفداران این استراتژی معتقدند که این روش با مشخص کردن دارایی‌های کم ارزش یا شرکت‌های متقلب، شفافیت بازار را افزایش می‌دهد.

قانونگذاران با تنظیم قوانینی مثل محدود کردن فروش استقراضی هنگام ریزش شدید قیمت‌ها و همچنین الزام افشای پوزیشن‌های Short بزرگ به مقابله با این مشکلات کمک می‌کنند. در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار این کشور یک بخش مخصوص برای نظارت بر فروش استقراضی دارد تا از دستکاری بازار به روش‌هایی مثل فروش استقراضی برهنه جلوگیری کند.

جمع بندی

در مجموع، فروش استقراضی یک استراتژی پرطرفدار است که به تریدرها امکان می‌دهد از ریزش قیمت‌ها سود ببرند. این استراتژی همچنان نقش پررنگی در بازارهای سنتی و کریپتو بازی می‌کند اما لازم است که تریدرها با معایب و ریسک‌های این روش از جمله ضرر نامحدود، فشار فروش و هزینه‌های تراکنش آشنا باشند.